​Xây cho nhà cao, cao mãi (?)

Tháp Burj Khalifa ở Dubai, cao nhất quốc tế với 828 m và 162 tầng – Ảnh : © Jacek Halicki

Sự không bình thường kinh tế tài chính và chất lượng sống
Đỡ phải đoán lâu : nhà chọc trời đắt nhất quốc tế đứng ở Thành Phố New York, theo Emporis – ngân hàng nhà nước tài liệu của những tòa nhà ở TM toàn thế giới, với 3,9 tỉ USD ngân sách thiết kế xây dựng. Thành phố này nợ câu vấn đáp cho vụ 11-9, vậy nên khi tháp One World Trade Centre mọc lên trên nền Ground Zero cũ thì mối lo ở đầu cuối mới là kinh tế tài chính .

Song gần như chắc chắn là ở Hoa Kỳ có một tư duy khác về tương quan giữa phí tổn và hiệu suất sử dụng so với châu Âu, vốn không được xông xênh trong vấn đề năng lượng và lại còn bị bó buộc bởi di sản quy hoạch đô thị vài trăm tuổi đời, trong khi bên kia cái ao to là thế giới mới tự cho mình quyền không phải nương tay trước các giá trị văn hóa truyền thống khá mỏng.

Trong 10 nhà cao tầng liền kề đắt nhất hành tinh, không có khu công trình nào trên đại lục châu Âu. Nhưng yếu tố không chỉ nằm ở góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng .

Sau Thế chiến II, thành phố Frankfurt am Main từ từ nhận vị trí Hà Nội Thủ Đô kinh tế tài chính của Tây Đức, đồng nghĩa tương quan với đất thiết kế xây dựng đắt như vàng .
Moritz Wolf, trưởng phòng kiến thiết xây dựng và quy hoạch ngày ấy, đã đánh giá và nhận định : “ Chúng tôi ngày càng nhận được nhiều đơn xin xây 8, 10, 12 tầng. Có thể gọi đó là đại dịch nhà cao tầng liền kề cũng được ( cho đến năm 1956, ở Frankfurt chỉ được xây tối đa 14 tầng ) ” .
Năm 1970, những nhà băng lớn đổ xô vào thành phố này và giới hạn độ cao 95 m – đỉnh nhà thời thánh xứ – bị bãi bỏ để cả thành phố biến thành quốc tế ngân hàng nhà nước với những tòa tháp thi nhau mọc lên ( nay được dân gian gọi là Bankfurt hay Mainhattan ). Hiện tại hành khách hoàn toàn có thể uống cafe trên đỉnh tháp Main Tower ở độ cao 200 m .
Kiến trúc sư Moritz Wolf ắt đã tiên đoán được hệ quả của cuộc đua này, mặc dầu ngày đó yếu tố nguồn năng lượng chưa nóng như ngày hôm nay .
Nhà xã hội học Marianne Rodenstein hồi năm 2010 đã thăm dò ý kiến 4.596 nhân viên cấp dưới trong 14 tòa nhà văn phòng cao tầng liền kề ở thành phố có tỷ lệ thiết kế xây dựng rậm rạp nhất Đức này. Kết quả đăng tải trên nhật báo Sueddeutsche Zeitung số 17-5-2014 : hầu hết phụ nữ than phiền sức khỏe thể chất bị ảnh hưởng tác động do đi thang máy cao tốc, tầm nhìn ra hành lang cửa số và máy điều hòa không khí .
Một cách vô thức, những nhân viên cấp dưới ở đây cũng thấy những trục thị giác bị phá vỡ cũng như gió xoáy khiến những trung tâm vui chơi quảng trường xung quanh nhà cao tầng liền kề phần nhiều không có người qua lại. Và hóa đơn tiền điện cho thấy mặt tiền càng lớn thì càng tốn nguồn năng lượng làm mát, sưởi ấm và thông khí .

Chung cư cao tầng liền kề Bosco Verticale ở Milano – Ảnh : © DPA

Nhà, nguồn năng lượng và tương lai gần
Theo đo lường và thống kê đại trà phổ thông, nhà cửa tiêu thụ 40 % nguồn năng lượng sơ cấp và thải ra thiên nhiên và môi trường 33 % lượng khí CO2 toàn thế giới. Nhà cao tầng liền kề tiêu thụ gấp bội phần vì cần nhiều hơn điều hòa không khí, thang máy, thông và lọc khí, cấp thoát nước, bảo mật an ninh …
Trước rủi ro tiềm ẩn bị chịu ràng buộc vào những vương quốc phân phối dầu hỏa cũng như nguồn nguyên vật liệu hóa thạch cạn dần, giới kiến trúc và thiết kế xây dựng đã thức tỉnh từ hai thập kỷ nay. Đầu tiên họ đưa ra những giải pháp thụ động – chắn nắng, trồng cây trên mái, dùng gió tự nhiên … Sau đó là những chiêu thức tận dụng nguồn năng lượng một cách hiệu suất cao và tiết kiệm ngân sách và chi phí, kể cả văn minh hóa nhà cũ theo hướng này .
Ở thành phố “ Mỹ nhất của Đức ”, Frankfurt am Main, cứ hai năm lại trao giải “ Nhà cao tầng liền kề quốc tế ” cho những giải pháp mưu trí nhằm mục đích tiết kiệm ngân sách và chi phí nguồn năng lượng. Thiết kế của kiến trúc sư Đức Christoph Ingenhoven và phòng kiến trúc Architektus từ Úc đã chứng tỏ hùng hồn tòa nhà chọc trời 1 Bligh Street ở Sydney của họ đã thoát khỏi công suất thuần túy đánh bóng bộ mặt hãnh tiến của chủ góp vốn đầu tư .

Ngọn tháp bầu dục với mái phủ cây xanh và sân trời được coi là dấu hiệu cho sự trở về lý trí trong thiết kế nhà cao tầng. Với 139m cao, tháp 1 Bligh Street thấp hơn hẳn 50m so với các thiết kế dự thi khác, cũng chẳng hề có hình dáng đặc biệt hay vật liệu mặt tiền long lanh. Đây là tòa nhà đầu tiên nhận chứng chỉ sinh thái ở Úc và khi đến dự lễ khai trương, nữ thủ tướng Julia Gillard phấn khởi ký ngay hợp đồng chuyển văn phòng của mình vào đó!

Christoph Ingenhoven, kiến trúc sư Đức tiên phong được giải này, vấn đáp tờ Die Welt số 15-11-2012 cho biết vì sao tất cả chúng ta mới chỉ mở màn một kỷ nguyên nhà cao tầng liền kề mới : “ Các đại tập đoàn lớn kinh tế tài chính BASF và Bayer vừa phá tổng hành dinh của họ trong những ngọn tháp từng là nhà cao nhất nước Đức trong nhiều thập kỷ. Nhưng không có nghĩa là nhà cao tầng liền kề không có tương lai .
Loại nhà này ở châu Âu có nguyên do để gây nhiều tranh cãi, nhưng nó bảo vệ đời sống của quả đât xét ở thước đo toàn thế giới. Trong những đại đô thị mà Dự kiến sẽ chứa đến 5 tỉ người vào năm 2050, không hề tưởng tượng nổi nếu thiếu nhà cao tầng liền kề .
Mật độ kiến thiết xây dựng càng cao, thành phố càng tiêu thụ ít nguồn năng lượng. Một thành phố giàn trải về bề rộng không những là yếu tố tàn phá môi trường tự nhiên vì mặt phẳng bị bêtông hóa, mà còn phí phạm nhiều nguồn năng lượng do phải phình đại hạ tầng cơ sở. Và tỷ lệ sum sê không hề đến từ những ngôi nhà nhỏ bé xinh xinh được ” .
Người Mỹ, vốn được tiếng hoang phí ( và quả thật rất hoang phí nguồn năng lượng ), cũng thấy đã đến lúc tái tạo tư duy. Tháp Bank of America ( Manhattan ) là tòa nhà cao thứ hai ở Thành Phố New York với 366 m, khánh thành năm 2009, được phong cách thiết kế trọn vẹn mới phần điều hòa không khí .
Với mạng lưới hệ thống thông gió văn minh, không khí ấm được lọc qua nước và tái sử dụng, còn hè đến thì tòa nhà dùng điện đêm hôm giá rẻ để sản xuất băng từ rượu Glycole, ban ngày băng tan sẽ phân phối khí lạnh cho những văn phòng. Cho đến nay, tòa nhà này tiêu thụ khoảng chừng 50% nguồn năng lượng điện và nước so với khu công trình cùng loại, theo giám sát của tạp chí trình độ về điện năng Strom Magazin .

Nước Ta đang đứng ở đâu ?
Sinh sau đẻ muộn trên con đường công nghệ tiên tiến nên Nước Ta có vẻ như như chưa nhận ra những thử thách chồng chất trước mặt. Tháng 3 vừa mới qua, một cuộc hội thảo chiến lược về sử dụng nguồn năng lượng hiệu suất cao do Phòng Ngoại thương Đức tổ chức triển khai ở TP Hồ Chí Minh, những chuyên viên Đức ra mắt một số ít sáng tạo, vật tư mới và giải pháp nhưng phần tranh luận nhạt nhòa .
Khách mời từ Nước Ta thống nhất ở một điểm : Nhà nước đã phát hành Luật tiết kiệm chi phí nguồn năng lượng nhưng đó không phải là lao lý khắt khe đi kèm chế tài, do đó những chủ góp vốn đầu tư ngại khoản chi bắt đầu cho trang thiết bị tân tiến và tiết kiệm ngân sách và chi phí dù biết năng lực hoàn vốn cao .
Cũng ở hội thảo chiến lược này, nhiều người cho biết tiểu khí hậu trong những nhà cao tầng liền kề rất kém chất lượng, họ liên tục thấy stress và không có hứng thú thao tác. Ban quản trị không làm gì hơn là kiểm tra phòng nào quên tắt máy lạnh khi ra về, còn nhân viên cấp dưới ngoài việc mua một chậu cây xanh kê cạnh bàn thì không có lựa chọn nào khác .
Kiến trúc sư Ingenhoven ( Die Welt, 15-11-2012 ) cho biết : “ Nhà cao tầng liền kề chất lượng tốt là của hiếm trên quốc tế. Từ những năm 1960, những phong cách thiết kế tuyệt vời của Mies van der Rohe bị hạ cấp thành những khối nhôm kính tẻ nhạt và đều như đồng phục. Khi nhu yếu của người sử dụng tăng lên, họ đòi cải tổ tiện lợi, ánh sáng, không khí … thì những kỹ sư không cung ứng bằng mẫu sản phẩm cải cách mà tăng thêm hiệu suất điện, thay ống dẫn dầu mới to hơn và đưa máy lạnh lên mái nhà .
Và cách làm đó được xuất khẩu đi khắp quốc tế, bất kể tới vùng ôn đới châu Âu, những nước nóng ẩm châu Á hay sa mạc khô cằn Ả Rập. Hơn 50 năm nay tất cả chúng ta chung sống với những khu công trình rẻ ấy, theo nghĩa rẻ mạt, hoang phí nguồn năng lượng một cách ngu xuẩn. Nhưng nhiều người không chăm sóc, chỉ chú trọng đến một mặt tiền hoành tráng và độc lạ, cốt là tạo ấn tượng thị giác …

Chủ xây dựng đua nhau vươn lên chiều cao. Tư duy hãnh tiến đó thuộc về hôm qua, không ai cần nhà cao 600m hay 800m. Cao hơn 250m là phi lý, xét về khía cạnh kinh tế cũng như sinh thái. Nhu cầu hiện nay tập trung vào độ cao 100-250m. Ở quy mô này ta đạt được độ tương thích lý tưởng giữa chi phí xây dựng, hậu cần, công năng và tính xã hội.

Thay vì đả phá nhà cao tầng liền kề, hãy cải tổ nhà cũ để tăng tính vững chắc. Xây nhà cao tầng liền kề là công nghệ tiên tiến mũi nhọn của thế kỷ 21 bên cạnh y học, giao thông vận tải, công nghệ tiên tiến điện tử và thông tin ” .
Dĩ nhiên sẽ chẳng có giải pháp nào hoàn toàn có thể đem về vận dụng máy móc ở xứ nhiệt đới gió mùa, nhưng cái cần học là ý thức và cách tư duy mới. Cái nắng gắt ở đây có lẽ rằng khiến ta chú ý quan tâm đến giải “ Nhà cao tầng liền kề quốc tế ” tiếp nối Ingenhoven, vừa được trao cho hai nhà căn hộ cao cấp cao 87 m và 119 m, mang tên Bosco Verticale ( Rừng thẳng đứng ) ở Milano vì khuynh hướng tương lai cao .
Đơn giản là bên cạnh những giải pháp tiết kiệm ngân sách và chi phí khác, nhóm kiến trúc sư của văn phòng Boeri đã sắp xếp 800 cây cao đến 9 m và 5.000 bụi cây cùng 14.000 chậu cây ở những bao lơn. Việc chọn loại cây cũng như mạng lưới hệ thống tưới tiêu dễ sử dụng đã được tính vào ngân sách kiến thiết xây dựng .

Source: https://startupvn.net
Category: Kiến Trúc